Nhậm chức và hoạt động giai đoạn 2017–2018

Ngày 6 tháng 5 năm 2017, Tòa Thánh chính thức cho giám mục chính tòa Giáo phận Bà Rịa Tôma Nguyễn Văn Trâm nghỉ hưu, Giám mục phó Nguyễn Hồng Sơn kế vị làm giám mục chính tòa thứ hai của giáo phận này.[26][27][28] Việc này được công bố vào thánh lễ sáng, đồng thời cũng là lễ kỉ niệm 25 năm giám mục của Giám mục Trâm. Tin tức bổ nhiệm do Tổng giám mục Đại diện Tòa Thánh Leopoldo Girelli công bố. Giám mục Sơn tuyên bố ông sẽ kế thừa, phát triển những việc giám mục tiền nhiệm đã xây dựng.[29] Sáng ngày hôm, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn cử hành lễ khởi đầu sứ vụ, đồng tế có hai linh mục chánh và phó xứ chính tòa Bà Rịa.[30]

Ngày 14 tháng 6 năm 2017, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn ra quyết định số 66-17/TGM, quyết định chọn linh mục Giuse Võ Công Tiến, chánh xứ Hòa Thuận, giáo hạt Xuyên Mộc làm Tổng Đại diện Giáo phận Bà Rịa.[31][32] Trong khuôn khổ kỳ họp thường niên lần II năm 2017 của Hội đồng Giám mục Việt Nam kéo dài từ ngày 9 đến ngày 13 tháng 10 năm 2017, với vai trò Chủ tịch Uỷ ban Phụng tự, giám mục Sơn trình bày đề tài tự sắc Magnum Principium nói về vấn đề dịch thuật các văn bản phụng vụ và chất lượng rượu, bánh lễ.[33] Ngày 21 tháng 10, ông tham dự và đồng tế lễ bế mạc Ðại hội toàn quốc mừng 50 năm phong trào Cursillo Việt Nam tổ chức tại Trung tâm Hành hương Thánh Mẫu La Vang thuộc Tổng giáo phận Huế.[34]

Cùng với ba giám mục khác, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn có mặt tại Myanmar để chào đón Giáo hoàng Phanxicô. Ông cùng đoàn tham gia thánh lễ do giáo hoàng chủ tế tại sân vận động Kyaikkasan vào sáng ngày 29 tháng 11 năm 2017.[35] Trước đó, chiều ngày 28 tháng 11, ông chủ sự thánh lễ bằng tiếng Việt tại Myanmar, với thành phần giáo dân tham dự là những người hành hương và những người lao động gốc Việt tại Myanmar. Buổi lễ do Uỷ ban Mục vụ Di dân – Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức tại địa điểm là Nhà thờ Thánh Gioan Tẩy Giả.[36]

Giám mục Nguyễn Hồng Sơn tham gia chuyến viếng thăm bổn phận giám mục Ad Limina của Hội đồng Giám mục Việt Nam từ ngày 2 đến ngày 11 tháng 3 năm 2018. Trong cuộc gặp với Thánh bộ Phụng tự Tòa Thánh, giám mục Sơn đã trình bày về các hoạt động phụng vụ của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam, các bản dịch sách lễ Rôma và các sách bài đọc.[37] Trong khuôn khổ chuyến viếng thăm, ông đã có dịp tiếp kiến Giáo hoàng Phanxicô vào ngày 5 tháng 3 cùng với các giám mục Việt Nam khác trong Hội đồng.[38][39] Ngày 3 tháng 12 năm 2018, với cương vị Chủ tịch Ủy ban Phụng tự Nguyễn Hồng Sơn ấn ký thông báo về việc ban phép lành Tòa Thánh với ơn Toàn xá.[40]

Hoạt động giai đoạn 2019–nay

Các giám mục Việt Nam từ 27 giáo phận họp Đại hội XIV Hội đồng Giám mục Việt Nam tại trung tâm Mục vụ Giáo phận Hải Phòng vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm 2019. Trong khuôn khổ đại hội, các giám mục đã sắp xếp và bầu chọn nhân sự trong hội đồng. Kết quả, các giám mục tiếp tục chọn Giám mục Nguyễn Hồng Sơn tiếp tục đảm trách vai trò Chủ tịch Uỷ ban Phụng tự trực thuộc Hội đồng Giám mục trong nhiệm kỳ 2019–2022.[2][41] Giám mục Sơn tham dự hội thảo 400 năm hình thành và phát triển chữ Quốc ngữ trong lịch sử loan báo Tin Mừng tại Việt Nam tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo kéo dài trong hai ngày 25 và 26 tháng 10 năm 2019.[42][43]

Trong khung cảnh chào đón chuyến công du của Giáo hoàng Phanxicô đến Tokyo, Nhật Bản, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn, hai giám mục khác là Louis Nguyễn Anh Tuấn, Giuse Nguyễn Chí Linh và Chánh văn phòng Hội đồng Giám mục Giuse Ðào Nguyên Vũ đã có chuyến thăm các giáo dân Công giáo Việt Nam tại Tokyo vào ngày 24 tháng 11 năm 2019.[44] Ngày 8 tháng 12 cùng năm, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn tham dự ngày gặp gỡ cho các giáo dân đang trong tình trạng ly thân, ly dị tại Nhà thờ chính tòa Bà Rịa. Trong khuôn khổ sự kiện, ông đã chủ sự giờ Chầu Thánh Thể, ban huấn từ, giải đáp các thắc mắc từ những người tham dự. Giám mục Sơn cho rằng những người đang trong tình trạng ly thân, ly dị,.. vẫn có thể tham gia các thánh lễ Công giáo, cầu nguyện và các sinh hoạt hội đoàn. Ông cho rằng Giáo hội Công giáo không bỏ rơi và không loại trừ bất kỳ ai và kêu gọi những người đang trong hoàn cảnh trên không nên rời bỏ Giáo hội.[45]

Trong hoàn cảnh Việt Nam chịu ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Uỷ ban Phụng tự đã cho công bố lời cầu nguyện chính thức của Hội đồng Giám mục Việt Nam vào ngày 17 tháng 2 năm 2020.[46] Để nhằm tránh lây lan cũng như phòng chống dịch bệnh, Tòa Giám mục Bà Rịa đã ra hai thông cáo ngày 7 và ngày 21 tháng 3 năm 2020 để điều chỉnh, tạm hoãn các sinh hoạt tôn giáo. Các văn thư nói trên cũng khuyến khích tín hữu cầu nguyện về vấn đề dịch bệnh, thực hiện các biện pháp phòng chống lây lan do các cơ quan thẩm quyền yêu cầu và chú ý đến những gia đình khó khăn trong hoàn cảnh dịch bệnh.[47][48] Tiếp nối các văn thư trên, cùng đề nghị của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và nhằm thể hiện tinh thần trách nhiệm với xã hội, ngày 26 tháng 3 năm 2020, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn ấn ký thông báo khẩn. Nội dung thông báo, Giám mục Sơn yêu cầu đình chỉ tất cả thánh lễ tại các nhà thờ giáo xứ, giáo họ, dòng tu trên địa bàn giáo phận từ ngày 28 tháng 3. Ông yêu cầu các linh mục cử hành lễ riêng tư, cho phép giáo dân đến cầu nguyện và viếng Thánh Thể tại các nhà thờ, đồng thời mời gọi các giáo dân tham gia các lễ trực tuyến hằng ngày trên kênh truyền thông Giáo phận Bà Rịa.[49] Tiếp nối thư chung của Giám mục Sơn, Linh mục Giuse Nguyễn Công Luận, Văn phòng Tòa Giám mục đã ấn ký các thông báo điều chỉnh mục vụ Công giáo tại giáo phận trong Tuần Thánh vào ngày 30 tháng 3.[50]

Sau thông báo khẩn ngày 2 tháng 4 năm 2020 của Chủ tịch Hội đồng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh về việc chọn ngày 4 tháng 4 làm ngày Toàn quốc cầu nguyện cho dịch bệnh sớm chấm dứt, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn đã ra thông báo của Uỷ ban Phụng tự nhằm quy định rõ ràng các chi tiết về ngày lễ này. Cụ thể, việc cử hành ngày cầu nguyện được xác định bắt đầu từ chiều ngày 3 tháng 4 đến trước 16 giờ ngày 4 tháng 4. Nội dung thông báo cũng quy định lễ phục và các lời kinh trong thánh lễ cho các linh mục cử hành. Giám mục Sơn mời gọi giáo dân tham gia thánh lễ, gia tăng cầu nguyện, thực thi các việc lành, từ thiện xã hội (bác ái). Thông báo được ấn kỳ ngày 3 tháng 4 năm 2020.[51]

Sau khi tham khảo thông báo từ Văn phòng Thủ tướng Chính phủ và Văn phòng Tôn giáo Chính phủ Việt Nam, Giám mục Nguyễn Hồng Sơn ra thông cáo ngày 8 tháng 5 năm 2020. Nội dung thông cáo là cho phép tổ chức các hoạt đông tôn giáo trong giáo phận Bà Rịa và dừng việc truyền hình trực tuyến các thánh lễ Công giáo trực tuyến. Giám mục Sơn cũng lưu ý giáo dân cần cẩn trọng và có tinh thần trách nhiệm khi tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Kết thư, ông dành lời cảm ơn đến ban truyền thông giáo phận đã hỗ trợ các hoạt động trong thời dịch.[52] Ông cũng thông báo việc này lại cho giáo dân trong thánh lễ trực tuyến cuối cùng vào sáng ngày 9 tháng 5.[53]